Co zrobić, aby otrzymać odszkodowanie po powodzi?

Trwa szacowanie strat i proces odbudowy zniszczonych budynków po wrześniowej fali powodziowej, która dotknęła południowo-zachodnią część kraju. Osoby poszkodowane korzystają z wszelkiego dostępnego wsparcia. Dla poszkodowanych, którzy zabezpieczyli swoją nieruchomość ubezpieczeniem od powodzi, kluczowe znaczenie mają środki należne z tytułu posiadanej polisy. Fakt ten nie jest zaskoczeniem. W końcu odszkodowanie z tytułu zawartej umowy ubezpieczenia zasadniczo powinno pozwolić na pokrycie całości poniesionych w wyniku zalania strat. Oczekiwania niestety nie zawsze pozostają zbieżne z rzeczywistością, a uzyskanie pełnego odszkodowania często wymaga poczynienia większych niż samo zgłoszenie szkody starań.

W tym tekście wyjaśnimy, jakie działania powinien podjąć poszkodowany, żeby wzmocnić swoją pozycję w procesie likwidacji szkody i uzyskać pełne odszkodowanie, w tym:

• Czym jest zasada niepowiększania szkody i jak udokumentować straty?
• Kiedy zgłosić szkodę?
• Ile czasu ma ubezpieczyciel na wypłatę odszkodowania?
• Czym jest uproszczona likwidacja szkody i czy warto się na nią zgadzać?
• Co zrobić, gdy odszkodowanie jest zaniżone?

Zasada niepowiększania szkody oraz dokumentacja szkody

Obowiązkiem ubezpieczonego jest podejmowanie działań mających na celu zmniejszenie rozmiaru szkody. Jeżeli bowiem w toku likwidacji szkody wyjdzie na jaw, że poszkodowany celowo lub wskutek rażącego niedbalstwa zachowywał się w sposób zwiększający straty, ubezpieczyciel może odmówić wypłaty odszkodowania. Co istotne, nakłady finansowe poczynione przez poszkodowanego podczas działań prewencyjnych podlegają zwrotowi przez ubezpieczyciela. Dlatego warto gromadzić wszelkie faktury, rachunki i paragony potwierdzające te wydatki.

W tym miejscu zwrócić należy też uwagę na to, że ratowanie życia i zdrowia ludzkiego bezwzględnie wyprzeda obowiązek ochrony mienia. Dlatego, jeśli poszkodowany zaniechał niezwłocznego zabezpieczenia mienia z uwagi na konieczność ochrony życia i zdrowia ludzkiego, ubezpieczyciel nie może podnieść zarzutu umyślnego powiększenia szkody. Ważne jest jednak, aby jak najszybciej po zapewnieniu bezpieczeństwa sobie i bliskim, podjąć działania zmierzające do zabezpieczenia mienia.

W procesie likwidacji szkody, to poszkodowany musi czuwać nad tym, aby wszystkie straty zostały prawidłowo wykazane. Rzeczoznawca wyznaczony do oszacowania rozmiaru szkody zastanie stan już po zniszczeniach, dlatego w interesie poszkodowanego jest jak najbardziej szczegółowe udokumentowanie zniszczeń. W tym celu pomocne będą następujące dowody:

• Dokumentacja zdjęciowa – z okresu przed zniszczeniem, z działań zapobiegawczych, z okresu zalewania oraz po powodzi. Zdjęcia w miarę możliwości powinny pokazywać zarówno ogół zniszczeń, jak i poszczególne przedmioty i ich detale;
• Spis przedmiotów, które uległy zniszczeniu oraz ich wartość (cena rynkowa lub cena, którą poszkodowany zapłacił za dany przedmiot);
• Faktury, rachunki i paragony potwierdzające zakup poszczególnych sprzętów, które uległy zniszczeniu;
• Zaświadczenia od służb ratunkowych, które prowadziły działania ratunkowe na terenach położenia zalanej nieruchomości;
• Oświadczenia sąsiadów i osób, które pomagały w zabezpieczeniu nieruchomości przed zalaniem.

Oczywiście brak któregokolwiek z powyższych dokumentów nie pozbawi poszkodowanego prawa do odszkodowania. Nie każdy przecież w tak nieprzewidywalnej sytuacji miał czas na skrupulatne fotografowanie poszczególnych działań. Ponadto rachunki, faktury i inne dokumenty potwierdzające nabycie danej rzeczy mogły ulec zniszczeniu podczas powodzi.

Zgłoszenie szkody

Zgłoszenie szkody jest krokiem niezbędnym do rozpoczęcia przez ubezpieczyciela procesu jej likwidacji. Powiadomienie towarzystwa ubezpieczeń o zdarzeniu szkodzącym powinno nastąpić jak najszybciej. W polisie ubezpieczeniowej często określony jest termin, w którym poszkodowany obowiązany jest poinformować o wystąpieniu szkody. Uchybienie temu terminowi może skutkować obniżeniem odszkodowania. Podkreślić jednak należy, że w warunkach nadzwyczajnych, do których zaliczyć należy wystąpienie klęski żywiołowej – zgłoszenie szkody po terminie nie powinno pociągać za sobą zmniejszenia należnego odszkodowania.

Do zgłoszenia szkody należy dołączyć dokumenty i zdjęcia wymienione w poprzednim akapicie.

Ile czasu ubezpieczyciel ma na wypłatę odszkodowania?

Wypłata odszkodowania co do zasady następuje w terminie 30 dni od daty zgłoszenia szkody. Przy czym w zakresie ubezpieczeń dobrowolnych, przepisy przewidują możliwość wydłużenia tego terminu w przypadku, gdy wyjaśnienie okoliczności niezbędnych do ustalenia wysokości szkody jest niemożliwe w ciągu 30 dni. W takiej sytuacji ubezpieczyciel powinien wydać ostateczną decyzję w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe. Niezależnie od przyczyn wydłużenia procesu likwidacyjnego, ubezpieczyciel powinien w terminie 30 dni od zgłoszenia:

• Wypłacić kwotę bezsporną odszkodowania,
• Wskazać na przyczyny opóźnienia zakończenia postępowania likwidacyjnego.

Uproszczona likwidacja szkody, czy warto?

W przypadku szkód wywołanych zalaniem podstawowa procedura likwidacyjna zakłada przeprowadzenie oględzin i oszacowanie strat przez rzeczoznawcę. Sporządzona przez rzeczoznawcę wycena zwykle ma decydujące znaczenie przy podejmowaniu przez ubezpieczyciela decyzji o wysokości odszkodowania.

Zakład ubezpieczeń po zgłoszeniu szkody może zaproponować poszkodowanemu uproszczoną likwidację szkody. Taka propozycja zwykle jest uzasadniana dużą ilością zgłoszeń i ryzykiem wydłużenia postępowania likwidacyjnego, z uwagi na ograniczoną liczbę rzeczoznawców. Uproszczona likwidacja zakłada bowiem pominięcie oględzin rzeczoznawcy i wydanie decyzji wyłącznie na podstawie dokumentów przedłożonych przez poszkodowanego. Akceptacja takiego rozwiązania może wydawać się pozornie korzystna, w końcu jej celem jest doprowadzenie do szybkiego wypłacenia odszkodowania. Jednakże w większości przypadków uproszczona likwidacja będzie oznaczała zaniżenie odszkodowania. Wynika to z faktu, że poszkodowany nie zawsze prawidłowo oceni i przedstawi straty ubezpieczycielowi. Zdjęcia i opisy strat zwykle będą skupiały się na zniszczeniach widocznych „gołym okiem”. Dlatego oględziny zalanych pomieszczeń przez specjalistę pomogą lepiej zabezpieczyć interes poszkodowanego w toku postępowania likwidacyjnego, jak również w dalszym etapie na wypadek zaniżenia odszkodowania przez ubezpieczyciela.

Co zrobić, gdy odszkodowanie jest zaniżone?

Decyzja o wypłacie odszkodowania powinna zostać przeanalizowana przez poszkodowanego. Jeżeli ma wątpliwości co do prawidłowości oceny strat przez ubezpieczyciela, ma prawo kwestionować jego stanowisko.

1. Odwołanie od decyzji lub reklamacja – wnosi się je do zakładu ubezpieczeń, który wydał decyzję. Nie ma określonej formy odwołania, co do zasady reklamację można zgłosić nawet telefonicznie. Żeby odwołanie miało szanse powodzenia, powinno być oparte na konkretnych argumentach i kwestionować określone elementy decyzji ubezpieczyciela.
2. Negocjacje ugodowe – zawarcie ugody z ubezpieczycielem jest jednym ze sposobów na zakończenie postępowania likwidacyjnego i uzyskanie satysfakcjonującej dopłaty. Jednakże należy pamiętać, że ugoda co do zasady zamyka drogę do dalszych roszczeń. Dlatego przed podpisaniem ugody warto skonsultować sprawę z prawnikiem.
3.  Wniosek o interwencję do rzecznika finansowego – przy czym wymogiem formalnym wystąpienia z takim wnioskiem jest wyczerpanie ścieżki reklamacyjnej u danego ubezpieczyciela.
4. Złożenie pozwu w sądzie – taka decyzja może okazać się konieczna, gdy stanowisko poszkodowanego jest fundamentalnie rozbieżne z decyzją ubezpieczyciela. Żeby przeanalizować szanse powodzenia w sądzie i nie narażać się niepotrzebnie na koszty procesu na tym etapie warto skorzystać z pomocy profesjonalnej kancelarii.