Waloryzacja renty w związku ze wzrostem płacy

Renta z tytułu utraconych możliwości zarobkowych należy do świadczeń wypłacanych miesięcznie przez ubezpieczyciela na mocy orzeczenia sądowego, ugody lub decyzji wydanej w toku postępowania likwidacyjnego. Zwykle renta zostaje przyznana na rzecz poszkodowanego długoterminowo lub dożywotnio w kwocie o konkretnie wyznaczonej wysokości. To z kolei prowadzi do stanu, w którym po pewnym czasie kwota renty przestaje spełniać swoją funkcję ekonomiczną, z uwagi na zmianę stosunków społeczno-gospodarczych, np. inflację. Właśnie takim sytuacjom służy instytucja waloryzacji renty, o której więcej w niniejszym artykule.

Waloryzacja renty – na czym polega i kiedy się o nią ubiegać?

Waloryzacja renty to mechanizm polegający na podwyższeniu kwoty renty w celu zapobiegnięciu realnej utraty jej wartości. W przypadku renty wyrównawczej przyznanej z tytułu utraconych możliwości zarobkowych istotnym czynnikiem wpływającym na rewaloryzację będzie wysokość minimalnego lub przeciętnego wynagrodzenia. Wynika to z faktu, że celem renty wyrównawczej jest uzupełnienie wysokości dochodów poszkodowanego do kwoty, którą mógłby uzyskiwać, gdyby do wypadku nie doszło.

Przykład rewaloryzacji renty wyrównawczej

Przykładowo, pani Anna w następstwie wypadku komunikacyjnego utraciła całkowicie zdolność do pracy. Przed wypadkiem była zatrudniona na stanowisku ekspedientki w sklepie i otrzymywała z tego tytułu minimalne wynagrodzenie za pracę. Po wypadku otrzymała rentę z ZUS w wysokości 850 zł netto miesięcznie. Ponadto wskutek wytoczonego przeciwko ubezpieczycielowi procesu, w wyroku z 2015 r. sąd zasądził na jej rzecz kwotę 436 zł miesięcznie tytułem renty wyrównawczej. Kwota ta odzwierciedlała różnicę między obowiązującym w 2015 r. minimalnym wynagrodzeniem za pracę (1.286 zł netto) a otrzymywaną przez panią Annę rentą z ZUS. Dzięki temu kwota zasądzonej od Ubezpieczyciela renty wyrównywała poszkodowanej dochód do wysokości zarobków uzyskiwanych przed wypadkiem.

W 2024 r. pani Anna nadal pozostaje całkowicie niezdolna do pracy i z tego tytułu pobiera rentę z ZUS po jej corocznej rewaloryzacji w kwocie 1620,67 zł netto. Natomiast ubezpieczyciel wypłaca jej niezmiennie od 2015 r. rentę w kwocie 436 zł. W związku z tym miesięczny dochód pani Anny wynosi 2.056,67 zł. Minimalne wynagrodzenie za pracę w 2024 r. wynosi 3.221,98 zł netto. To oznacza, że zasądzona kwota renty przestała spełniać swoją funkcję, do jakich należy wyrównanie utraconych przez poszkodowanego możliwości zarobkowych. Skoro pani Anna, gdyby nie wypadek, mogłaby nadal uzyskiwać dochody w wysokości co najmniej płacy minimalnej, suma renty wypłacanej przez ZUS i przez ubezpieczyciela powinna wynosić 3.221,98 zł. Poszkodowanej przysługuje w związku z tym roszczenie o podwyższenie jej renty wyrównawczej z kwoty 436 zł miesięcznie do kwoty 1.165,31 zł.

Oczywiście osoby, które otrzymują rentę wyrównawczą do kwoty innej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, także mogą ubiegać się o waloryzację świadczeń rentowych. W takim przypadku znaczny wzrost płacy minimalnej będzie istotną okolicznością uzasadniającą zasadność roszczenia o rewaloryzację.

Poszkodowani, którym renta została ustalona w kwocie wyższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, mogą uzasadniać swoje roszczenie o rewaloryzację wzrostem przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Zgodnie z komunikatem Prezesa GUS z dnia 13 maja 2024 r. przeciętne wynagrodzenie w pierwszym kwartale 2024 r. wyniosło 8.147,38 zł brutto. Do wyliczenia kwoty roszczenia o podwyższenie renty uwzględnić należy kwotę netto, która wynosi około 5.884 zł.

Automatyczna waloryzacja renty

Formułując w pozwie roszczenie o zasądzenie renty wyrównawczej przede wszystkim powiązanej z wysokością minimalnym wynagrodzenia lub przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej ogłaszanego przez Prezesa GUS, warto zawrzeć także wniosek o zobowiązanie pozwanego ubezpieczyciela do corocznej waloryzacji świadczeń rentowych. Wyrok uwzględniający powództwo w tym zakresie sprawi, że rewaloryzacja renty powinna następować bez dodatkowych czynności i wniosków ze strony poszkodowanego.

Postępowanie w sprawie o waloryzację renty

Jeżeli na ubezpieczycielu nie ciąży wynikający wprost z orzeczenia sądu obowiązek waloryzacji świadczeń rentowych, poszkodowany powinien wystąpić o podwyższenie kwoty renty. Formą właściwą będzie zgłoszenie wniosku o waloryzację renty bezpośrednio do ubezpieczyciela. Podstawą takiego wniosku jest art. 907 §2 Kodeksu cywilnego, na mocy którego w razie jakiejkolwiek zmiany stosunków każda ze stron może żądać zmiany wysokości lub czasu trwania renty. W orzecznictwie wskazuje się, że wzrost płacy minimalnej jest jedną z okoliczności stanowiących podstawę do podwyższenia renty na mocy tego przepisu.

Jeżeli ubezpieczyciel odmówi waloryzacji, poszkodowany może wytoczyć powództwo o podwyższenie renty do właściwego ze względu na jego miejsce zamieszkania sądu.

Możliwa jest również rewaloryzacja renty za lata poprzedzające złożenie wniosku lub pozwu. Oczywiście wyliczenie należnych świadczeń za poprzednie lata powinno uwzględniać obowiązujące wówczas wynagrodzenie oraz uzyskiwane przez poszkodowanego świadczenia z ZUS. Poszkodowany powinien w związku z tym przedstawić dowody w postaci decyzji ZUS ustalających wysokości renty za wskazany okres, zeznań podatkowych oraz zestawień z rachunku bankowego uwzględniających wpływ renty ZUS. Kwota należnego poszkodowanemu świadczenia za lata wsteczne jest wyliczana odrębnie dla każdego miesiąca, a następnie kapitalizowana i wypłacana jednorazowo.

Poszkodowani w wypadkach nie wiedzą o możliwości rewaloryzacji renty

Niestety, większość poszkodowanych nie zgłasza się do ubezpieczyciela o waloryzację wypłacanej na ich rzecz renty. Przyczyną jest brak wystarczającej wiedzy w tym zakresie, błędne przekonanie o braku możliwości podwyższenia zasądzonej przez sąd renty czy obawa przed skomplikowaną procedurą.

Dużo osób zniechęca także konieczność ponownego udowadniania podstawy wypłacanych od lat świadczeń. Dlatego warto powierzyć poprowadzenie sprawy o podwyższenie renty profesjonalnym prawnikom specjalizującym się w sprawach odszkodowawczych. Specjaliści przeanalizują sprawę, wyliczą wysokość świadczenia – także za lata poprzednie oraz podejmą właściwe działania prowadzące do przyznania na rzecz poszkodowanego zwaloryzowanych świadczeń.

Chcesz sprawdzić możliwość zwiększenia swojej renty? Napisz: