Zadośćuczynienie z OC sprawcy wypadku – jak walczyć o wysokie kwoty roszczeń?

Zadośćuczynienie z OC sprawcy wypadku jest finansową rekompensatą poniesionej krzywdy, a więc pewnej straty o charakterze niematerialnym, która nie posiada wartości precyzyjnie wyrażonej w liczbach. Wśród tego typu okoliczności wskazać można między innymi następujące: żal, ból, strach, depresję, cierpienie psychiczne czy tęsknotę. Przysługują one nie tylko np. uczestnikom wypadków drogowych, które odniosły w ich wyniku ciężkie obrażenia, ale również i rodzinom ofiar śmiertelnych, które nie mogą się pogodzić z odejściem swoich najbliższych.

Zadośćuczynienie a odszkodowanie – niematerialny charakter straty

Niematerialny charakter straty jest głównym kryterium odróżniającym zadośćuczynienie od odszkodowania. Odszkodowanie przyznawane jest za szkodę, którą w prosty sposób można wyrazić w kategoriach finansowych. Mowa o szkodach materialnych, polegających na zniszczeniu bądź uszkodzeniu przedmiotów posiadających określoną wartość.

Natomiast proces ustalania należnego zadośćuczynienia ma charakter mniej precyzyjny, a bardziej uznaniowy, co oznacza, że zdecydowanie trudniej przekonać drugą stronę o słuszności swojego żądania.

Zadośćuczynienie z OC sprawcy wypadku – pierwsze kroki

Pierwszym etapem na drodze do uzyskania wysokiego zadośćuczynienia z OC sprawcy jest zgłoszenie sprawy ubezpieczycielowi. Ten w toku postępowania likwidacyjnego czyni ustalenia niezbędne dla jego rzetelnego przeprowadzenia oraz zakończenia w formie decyzji, niestety o treści nie zawsze przez Ciebie oczekiwanej.

Zakłady ubezpieczeń niekiedy nie uznają swojej odpowiedzialności w realiach danej sprawy, bądź ustalają inne – przeważnie niższe – kwoty, niż należne zgłaszającemu. Wtedy pozostaje walka o wysokie kwoty odszkodowania przed sądem, lecz nie zawsze jest to łatwe. W sytuacji procesu o zadośćuczynienie z OC sprawcy wypadku nie mamy bowiem możliwości wykazania obliczeń, które uzasadniałyby nasze żądania, a jednocześnie przesądzały o niesłuszności wydanej przez ubezpieczyciela decyzji.

Jak więc uzyskać wysokie zadośćuczynienie z OC sprawcy?

Wysokość przyznanej kwoty zadośćuczynienia z OC sprawcy wypadku ostatecznie ustalana jest przez rozpoznający sprawę sąd i to właśnie przekonanie sądu o słuszności Twoich racji jest najważniejszym zadaniem Twoim oraz Twojego prawnika. W procesie o zapłatę zadośćuczynienia strony wskazują i udowadniają okoliczności, które będą przemawiały na korzyść popieranych przez nie tez. Istotnym zatem zadaniem jest przedstawienie sądowi faktów, które będą świadczyły o tym, że kwota, której dochodzisz w postępowaniu cywilnym nie jest zawyżona. Twój prawnik pomoże Ci tak sformułować żądanie, by nie narazić się na jego nieuwzględnienie przez sąd, a co za tym idzie, częściowe przegranie sprawy.

Przesłanki do wyliczeń kwoty należnego roszczenia

Zadośćuczynienie z OC sprawcy ustalane jest w trakcie procesu, w którym sąd ma dość dużą swobodę oceny oraz kieruje się przede wszystkim wiedzą, posiadającą swoje oparcie w zasadach płynących z doświadczenia życiowego. Nie ma wzoru ani reguły, które precyzyjnie pozwoliłyby ustalić wysokość kwoty należnej w ramach zadośćuczynienia, zaś praktyka orzecznicza w dużej mierze podąża za wskazówkami zawartymi w wyrokach Sądu Najwyższego i sądów apelacyjnych.

I tak, w wyroku z dnia 29 września 2000 r. (sygn. akt V CKN 527/2000), Sąd Najwyższy stwierdził, że „Wysokość zadośćuczynienia powinna być określona z uwzględnieniem wszystkich okoliczności danej sprawy mających wpływ na rozmiar krzywdy doznanej przez poszkodowanego. Art. 445 daje podstawę do tego, że sąd może zasądzić odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia według swojej oceny opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy”, co przesądziło i ugruntowało dalece uznaniowy charakter procesu wyrokowania w sprawach o zadośćuczynienie.

Wysokość zadośćuczynienia z OC sprawcy ustala się w oparciu o wszystkie okoliczności sprawy

Czym zatem są „wszystkie okoliczności sprawy”? To wszystkie fakty i sytuacje, które pozostają w bezpośrednim związku z poniesionym uszczerbkiem na zdrowiu bądź utratą osoby bliskiej. Należą do nich zatem w pierwszej kolejności:

• nasilenie cierpień fizycznych i psychicznych,
• długotrwałość choroby,
• rozmiar kalectwa,
• długość procesu leczenia, ilość przebytych operacji oraz ich charakter,
• trwałość następstw zdarzenia, konsekwencje uszczerbku na zdrowiu w życiu prywatnym i społecznym,
• utrata możliwości wykonywania pracy, korzystania z rozrywek,
• wiek poszkodowanego,
• faktyczne wyłączenie z życia na skutek poniesionych obrażeń.

Zadośćuczynienie z OC sprawcy wypadku za śmierć osoby bliskiej

Wyrokując w zakresie kwot odszkodowania należnym członkom rodziny zmarłego, który poniósł śmierć na przykład w wyniku wypadku drogowego, sąd skupia się na ocenie stopnia zażyłości pomiędzy bliskimi a osoba poszkodowaną, ustaleniu charaktery relacji, jakie ich łączyła oraz wymiernych konsekwencji, jakie nastąpiły w ich życiu po jej śmierci. Brane są zatem nie tylko kwestie pokrewieństwa, ale i faktycznej bliskości – wspólnego zamieszkiwania i przeżywania razem życia.

W przypadku osób małoletnich, które nie miały szansy, by nawiązać wieloletnią, dojrzałą więź z osobą zmarłą, sądy zwracają uwagę na inne aspekty, wśród których możemy wymienić konieczność dorastania w niepełnej rodzinie czy pozbawienie możliwości dojrzewania pod opieką rodzica. Z pewnością są to kwestie trudno uchwytne i nierzadko mające charakter pewnej projekcji na przyszłość, lecz wymagające ostatecznie konkretnego rozwiązania.

Także opinie biegłych mają znaczenie

Podczas procesu sąd często opiera się na opinii powołanych biegłych, to jest specjalistów z różnych dziedzin, którzy pomagają mu ocenić daną okoliczność. Na przykład biegły psycholog ocenia zakres cierpienia i stan psychologiczny poszkodowanego czy członków rodziny osoby zmarłej.

Jaką wartość ma życie i zdrowie człowieka?

Sprawy sądowe o zadośćuczynienie z OC sprawcy to postępowania niełatwe, gdyż ich istotą jest konkretne ustalenie kwestii, które z natury rzeczy są niekonkretne i mają charakter wewnętrznych przeżyć, a nie rzeczywistej straty mierzonej w liczbach. Nie znaczy to jednak, że nie masz szans na wysokie kwoty należne w ramach zadośćuczynienia z polisy OC sprawy wypadku. Orzecznictwo stanowczo podkreśla, że w tego typu sprawach chodzi zwykle o najcenniejsze dobra prawne – życie i zdrowie człowieka – więc ich rekompensata powinna dążyć do całkowitego zaspokojenia roszczeń, przez co zasądzane kwoty powinny mieć rzeczywistą, tj. istotną wartość.

Generalną zasadą w sprawach o zadośćuczynienie za śmierć osoby bliskiej pozostaje pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w wyroku z dnia 19 maja 1998r., sygn. akt II CKN 756/97): „Zadośćuczynienie za śmierć osoby bliskiej musi być odpowiednio wysokie i musi być odczuwalne w taki sposób, aby w mniemaniu poszkodowanego, szkoda została naprawiona i wywołała pewne odczucie sprawiedliwości”. Zadaniem Twojego prawnika będzie przekonanie sądu, że kwota, o którą występujesz, jest odpowiednia i wywoła poczucie sprawiedliwości oraz swego rodzaju zaspokojenia.

Aplikant adwokacki
kancelarii prawnej