Potrącenie pieszego „po pijanemu” – co grozi sprawcy wypadku?

W Polsce w ciągu ubiegłego roku doszło do 32 760¹ wypadków drogowych, wśród nich prawie 2000 było spowodowane przez kierowców, którzy prowadzili auto na tzw. „podwójnym gazie”. Co znamienne, większość wypadków spowodowanych przez pijanych kierowców kończyła się dla innych uczestników ruchu drogowego poważnymi konsekwencjami, tj. ciężkim uszczerbkiem na zdrowiu, trwałym kalectwem czy nawet śmiercią. Mając na uwadze tragiczne skutki takich wypadków oraz fakt zgubnego wpływu alkoholu na ludzki organizm, polski ustawodawca zdecydował się wprowadzić szczególne sankcje dla tych kierowców, którzy zdecydowali się prowadzić pojazd pod wpływem alkoholu.

Co to znaczy jazda pod wpływem alkoholu?

Tytułem wstępu należy jeszcze uściślić jedną kwestię, a mianowicie, kiedy dochodzi do „jazdy po pijanemu”? Inaczej mówiąc, co to jest jazda pod wpływem alkoholu?

Stan nietrzeźwości

Kodeks karny (art. 115 § 16 Kodeksu karnego) w tym zakresie jest nader precyzyjny i to, co potocznie określamy jako jazda pod wpływem alkoholu, w kodeksie karnym znajdujemy pod sformułowaniem „stan nietrzeźwości”. Formalnie rzecz ujmując, pod pojęciem stanu nietrzeźwości rozumiemy sytuację, w której zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość (w celu ustalenia tej wartości powinno się przeprowadzić badanie krwi), bądź wartość alkoholu w 1 dm sześciennym wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość (w tym przypadku badanie trzeźwości odbywa się przy użyciu alkomatu).

Stan po spożyciu alkoholu

W tym miejscu należy jeszcze wspomnieć, że stanu nietrzeźwości nie należy mylić ze stanem po spożyciu alkoholu. Jeżeli stężenie alkoholu we krwi zawiera się w przedziale 0,2 i 0,5 promila (bądź od 0,1 do 0,25 mg w 1 dm wydychanego powietrza), to jest to stan po spożyciu alkoholu. Jak stanowi Kodeks Wykroczeń, „kto w takim stanie kieruje pojazdem, popełnia wykroczenie zagrożone karę aresztu, grzywną do 5000 zł i czasowym zatrzymaniem prawa jazdy”. Sąd w takim przypadku może orzec zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych w miesiącach lub latach – na okres od 6 miesięcy do 3 lat.

Podsumowując, za tzw. jazdę „na podwójnym gazie” żadnej odpowiedzialności nie poniosą te osoby, których zawartość alkoholu we krwi wynosi mniej niż 0,2 promila, a w wydychanym powietrzu mniej niż 0,1 mg. Ile to faktycznie jest? Jak podaje się w serwisach branżowych², po wypiciu już jednego piwa 0,5 litra, we krwi będziemy mieli ok. 0,38 promila alkoholu (oczywiście jest to tylko teoretyczny wynik i musimy pamiętać, że każdy organizm reaguje inaczej). Czyli prowadzenie pojazdu już po jednym piwie najprawdopodobniej będzie wykroczeniem (!).

Jazda pod wpływem alkoholu – co za to grozi?

Przejdźmy teraz do tego, jakie kary i w jakim wymiarze mogą dotknąć nietrzeźwego kierowcę. Dopóki pijany kierowca nie spowoduje wypadku, może liczyć, w zależności od okoliczności, na łagodniejszy wymiar kary, bądź nawet na warunkowe umorzenie postępowania karnego. Sytuacja diametralnie zmienia się, gdy dojdzie do potrącenia pieszego pod wpływem alkoholu, gdyż kara w takim przypadku jest znacznie większa i zależy w wysokim stopniu od urazu, jakiego doznał pokrzywdzony

Kara za potrącenie pieszego pod wpływem alkoholu

Punktem odniesienia dla określenia kary dla osoby, która dopuściła się przestępstwa prowadzenia samochodu pod wpływem alkoholu i jednocześnie doszło do potrącenia pieszego, jest przestępstwo spowodowania wypadku. Zgodnie z brzmieniem Kodeksu karnego w tym zakresie, „osoba naruszająca – chociażby nieumyślnie – zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, powoduje nieumyślnie wypadek, w którym inna osoba odniosła obrażenia ciała nie stanowiące ciężkiego uszczerbku na jej zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.”

Natomiast sprawca wypadku, który był w stanie nietrzeźwości, a nadto spowodował u uczestnika wypadku obrażenia nie stanowiące ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do 4,5 roku. W takim przypadku kara ulega bowiem zaostrzeniu, gdyż wówczas sąd orzeka karę pozbawienia wolności przewidzianą za przypisane sprawcy przestępstwo w wysokości od dolnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę do górnej granicy tego zagrożenia zwiększonego o połowę.

A jeśli sprawca, będąc w stanie nietrzeźwości, spowodował wypadek drogowy, na skutek którego pokrzywdzony zmarł albo doszło do powstania u niego ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, to sąd wobec sprawcy takiego wypadku wymierzy karę w granicach od 2 lat pozbawienia wolności do 12 lat (gdyby pan Jan nie znajdował się w stanie nietrzeźwości, groziłaby mu „jedynie” kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat).

Warto w tym miejscu wspomnieć, że prawodawca za ciężki uszczerbek na zdrowiu uznaje m.in. „pozbawienie wzroku, słuchu, mowy, zdolności płodzenia lub inne ciężkie kalectwo, ciężką chorobę nieuleczalną lub długotrwałą, choroby realnie zagrażające życiu, trwałe choroby psychicznej, całkowitą albo znaczną trwałą niezdolność do pracy w zawodzie lub trwałe, istotne zeszpecenie bądź zniekształcenie ciała”.

Za potrącenie pieszego „po pijanemu” zostanie odebrane prawo jazdy

Za potrącenie pieszego pod wpływem alkoholu, poza karą bezwzględnego pozbawienia wolności, sprawca przestępstwa spowodowania wypadku w stanie nietrzeźwości, zostanie również pozbawiony prawa jazdy. Zgodnie bowiem z brzmieniem Kodeksu karnego w tym zakresie, sąd orzeka (czyli musi orzec) na okres nie krótszy niż 3 lata zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów albo pojazdów określonego rodzaju, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa był w stanie nietrzeźwości.

Kara za potrącenie pieszego „po pijanemu” ze skutkiem śmiertelnym lub zakończone ciężkim uszczerbkiem na zdrowiu

Jeśli natomiast na skutek wypadku spowodowanego przez pijanego kierowcę doszło do śmierci pokrzywdzonego lub ciężkiego uszczerbek na jego zdrowiu, wówczas sąd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych dożywotnio, chyba że zachodzi wyjątkowy wypadek uzasadniony szczególnymi okolicznościami.

Kara finansowa za wypadek drogowy pod wpływem alkoholu

Popełnienie przestępstwa spowodowania wypadku pod wpływem alkoholu spowoduje również znaczne reperkusje dla portfela sprawcy. Jak wynika z Kodeksu karnego, w takiej sytuacji sąd orzeka świadczenie pieniężne na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Wysokość tego świadczenia to co najmniej 10 000 złotych, a maksymalnie nie może przekroczyć 60 000 złotych. Niezależnie od tego, sprawca takiego wypadku będzie musiał zwrócić w całości wszelkie odszkodowania wypłacone pokrzywdzonym z tytułu ubezpieczenia OC jego pojazdu – bardzo często są to kwoty rzędu kilkuset tysięcy złotych.

Podsumowując, osoba która spowodowała wypadek w stanie nietrzeźwości – na przykład dopuściła się potrącenia pieszego – musi się liczyć z poważnymi konsekwencjami, a w szczególności z możliwością orzeczenia kary pozbawienia wolności bez zawieszenia. Oznacza to, że taki kierowca spędzi kilka lat w zakładzie karnym, nie będzie mógł korzystać z pojazdów mechanicznych oraz będzie musiał zapłacić niemałą kwotę na cele łagodzenia skutków przestępstw.