Co to jest ubezpieczenie OC samochodu?

Niniejszy artykuł kierujemy do wszystkich kierowców, a odpowiada on na pytanie co to jest ubezpieczenie OC samochodu. Dowiedz się jakie rodzaje pojazdów powinny mieć OC, co grozi za jego brak, co się stanie, jeśli zapomnisz opłacić składkę, jakie szkody zostaną pokryte z OC w razie wypadku drogowego, do jakich kwot otrzymuje się odszkodowanie z OC, a także kogo obejmuje ubezpieczenie OC.

Co to jest OC?

Ubezpieczenie OC samochodu stanowi de facto obowiązkową umowę ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej, związaną z użytkowaniem pojazdu mechanicznego. Ten rodzaj ubezpieczenia ma za zadanie chronić uczestników ruchu drogowego przed negatywnymi następstwami zdarzeń drogowych. Z jednej strony zabezpiecza sprawców zdarzeń, bowiem co do zasady nie będą oni musieli wypłacać kwot odszkodowań i zadośćuczynień z własnej kieszeni, a z drugiej strony obowiązkowe ubezpieczenie jest gwarantem tego, że osoby poszkodowane dostaną należne im świadczenia, bez obawy, że sprawca będzie niewypłacalny.

Aktem prawnym regulującym kwestię ubezpieczeń obowiązkowych, w tym ubezpieczenia OC samochodu, jest Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszy Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. 2003 nr 124 poz. 1152), dalej będziemy ją nazywać ustawą.

Ubezpieczenie OC samochodu jest obowiązkowe

Jak wyżej o tym wspomnieliśmy, ubezpieczenie OC samochodu należy do tzw. ubezpieczeń obowiązkowych – prawo nakazuje właścicielom samochodów wykupienie polisy pod groźbą sankcji. Zanim przejdziemy do omówienia szczegółowych regulacji, na początku warto zapoznać się z kilkoma podstawowymi informacjami:

a) Ubezpieczenie OC samochodu powinno zostać wykupione najpóźniej w dniu zarejestrowania samochodu w starostwie.
b) Umowa ubezpieczenia samochodu jest najczęściej zawierana na okres 12 miesięcy.
c) Polisa OC powinna zostać wykupiona dla każdego zarejestrowanego samochodu.

Czy tylko samochód musi mieć wykupioną polisę OC?

Ustawa wymienia różne kategorie pojazdów objętych obowiązkiem wykupienia polisy OC i należą do nich:

• pojazd mechaniczny: pojazd samochodowy, ciągnik rolniczy, motorower, przyczepa,
• pojazd wolnobieżny w rozumieniu Prawa o ruchu drogowym – z wyłączeniem pojazdów wolnobieżnych użytkowanych przez rolników w ramach gospodarstwa.

Pojazdy historyczne oraz wolnobieżne nie muszą mieć OC na stałe, jednak należy wykupić ubezpieczenie OC przed ich wprowadzeniem do ruchu. Co istotne ww. pojazdów nie ma obowiązku wykupywania ubezpieczenia OC na okres 12 miesięcy – możemy w takich przypadkach posłużyć się tzw. ubezpieczeniem krótkoterminowym.

Czy nawet wrak stojący na podwórku, bez kół powinien mieć wykupione ubezpieczenie OC?

To zależy. Po pierwsze należy sprawdzić, czy dany samochód jest wciąż zarejestrowany. Jeżeli jest zarejestrowany, a nie jest samochodem zabytkowym, to owszem, musi mieć wykupione ubezpieczenie OC.

Czy za brak ubezpieczenia OC pojazdu można ponieść karę?

Podmiotem, który pilnuje tego, aby każdy użytkownik ruchu drogowego posiadał wykupioną polisę OC jest Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny (w skrócie UFG). To ta organizacja nakłada na właścicieli pojazdów kary, jeżeli wychwyci, że np. posiadają przerwę w ciągłości OC. Co istotne, informacje te są analizowane przez UFG bez udziału takich organów, jak policja i polega to na weryfikowaniu systemów informatycznych. Pamiętajmy, że negatywne konsekwencje braku ubezpieczenia poniesie posiadacz pojazdu np. właściciel lub leasingobiorca, a nie aktualnie nim kierujący. Obecnie wysokość opłat karnych, kształtuje się w następującej wysokości:

• dla pojazdów osobowych opłata karna może wynieść nawet 4200 złotych,
• dla pojazdów ciężarowych opłata ta wynosi 6300 złotych.

Co istotne, wysokość opłat karnych jest określona ustawowo, a więc nie będą one mogły zostać zmienione przez UFG.

Czy zakład ubezpieczeń może odmówić kierowcy zakupu polisy OC?

Ustawa, o której wspomnieliśmy na początku artykułu gwarantuje kierowcom, że żaden ubezpieczyciel nie może odmówić zawarcia z klientem umowy ubezpieczenia. Tym samym, nawet gdy kierowca ma kilka szkód na swoim koncie, nie musi się obawiać tego, że nie będzie mógł zawrzeć umowy z żadnym ubezpieczycielem.

Co się stanie, gdy kierowca zapomni wykupić polisę OC na kolejny okres?

W tym przypadku z pomocą znów przychodzi nam ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych. Polski ustawodawca zadbał o to, żeby nie penalizować „zapominalskich kierowców”. Umowa obowiązkowego OC nie wygaśnie z upływem 12 miesięcy, tylko automatycznie przedłuży się na kolejne 12 miesięcy, profesjonalnie nazywa się to odnowieniem umowy. Co znamienne, kierowca będzie chroniony na powyższej zasadzie nawet wtedy, kiedy jeszcze nie zdąży zapłacić za odnowione ubezpieczenie OC.

Zgodnie z przepisami ustawy, nie później niż 14 dni przed upływem terminu, od którego miało obowiązywać ubezpieczenie OC, dotychczasowy ubezpieczyciel powinien wyłać swojemu klientowi „przypomnienie”, czyli informację, że ochrona ubezpieczeniowa wkrótce zostanie odnowiona.

W takim przypadku ubezpieczony, może zachować się w dwojaki sposób:

• jeżeli zachowa się biernie, umowa „automatycznie” zostanie odnowiona i dany zakład ubezpieczeń przez 12 miesięcy będzie nadal udzielał mu ochrony,
• jeżeli ubezpieczony wypowie nie później niż na 1 dzień przed końcem okresu ubezpieczenia umowę, wtedy nie dojdzie do jej odnowienia. W takim przypadku koniecznym będzie jednak wykupienie nowej polisy.

Przypadki, w których umowa ubezpieczenia OC nie ulegnie odnowieniu:

• Kiedy zostanie wypowiedziana najpóźniej na 1 dzień przed upływem okresu ubezpieczenia.
• Kiedy dojdzie do sprzedaży samochodu – wtedy kupujący przejmie prawa i obowiązki wynikające z polisy OC, ale umowa wygaśnie z upływem okresu, na jaki została zawarta. Tutaj ważna uwaga, właściciel pojazdu ma 14 dni na dokonanie zgłoszenia sprzedaży auta (i polisy). Jeżeli tego nie zrobi, a nabywca nie będzie opłacał składek, wtedy ubezpieczyciel będzie mógł żądać zapłaty tej należności od nas, za okres od dnia zbycia pojazdu do dnia dowiedzenia się o tym, że pojazd został sprzedany.
• Kiedy powstanie zaległość w opłacaniu składek za bieżące ubezpieczenie OC.

Jakie szkody zostaną pokryte z ubezpieczenia OC samochodu?

Stanowi o tym wprost art. 34 omawianej ustawy:
„…jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia.” Jak widać, chodzi tu o tzw. odpowiedzialność deliktową, inaczej mówiąc wypadkową. Jeżeli doprowadzimy do wypadku, wtedy wszelkie jego następstwa będą niwelowane z majątku ubezpieczyciela.

Za szkodę powstałą w związku z ruchem pojazdu mechanicznego uważa się również szkodę, do której doszło podczas i w związku z:

a) wsiadaniem do pojazdu mechanicznego lub wysiadaniem z niego,
b) bezpośrednim załadowywaniem lub rozładowywaniem pojazdu mechanicznego,
c) zatrzymaniem lub postojem pojazdu mechanicznego.

Co istotne, ubezpieczenie OC samochodu obejmuje wszelkie negatywne następstwa szkód, jakie możemy wyrządzić pojazdem mechanicznym, w tym te najdotkliwsze typu śmierć lub kalectwo.

Warto zwrócić uwagę na fakt, że ubezpieczenie OC obejmuje nie tylko szkody wynikające z poruszania się pojazdem, ale także spowodowane w trakcie postoju, wsiadania oraz wysiadania z pojazdu.

Czy ubezpieczenie OC obejmuje jedynie właściciela pojazdu?

Dane ubezpieczenie OC przypisane jest do konkretnego samochodu i to właśnie spowodowanie wypadku tym pojazdem będzie powodowało uruchomienie polisy OC. Co do zasady, nie ważne więc kto kieruje samochodem, istotne jest czy dany pojazd ma wykupioną polisę OC.

Czy istnieje limit kwotowy, do którego obowiązuje odpowiedzialność ubezpieczyciela w ramach OC?

Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych wskazuje, iż sumy gwarancyjne, czyli limity odpowiedzialności z tytułu ubezpieczenia OC wnoszą:

• W przypadku szkód na osobie – równowartość 6,07 mln euro na jedno zdarzenie lub 1,22 mln euro na jednego poszkodowanego.
• W przypadku szkód w mieniu – równowartość 1,22 mln euro w odniesieniu do jednego zdarzenia, bez względu na liczbę poszkodowanych.

Czy istnieją sytuacje, w których ubezpieczenie OC nie zadziała?

Wyłączenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń zostało przewidziane w art. 38 ustawy, która mówi, że w ramach OC nie odpowiada on za szkody:

• Po pierwsze wyrządzone w ramach wspólnego gospodarstwa domowego, np. żona posiada jedno auto, a mąż drugie, mąż uderza w pojazd żony wywołując szkodę. Czy wówczas zniszczenie auta zostanie pokryte z polisy OC? Nie, w takim wypadku działanie polisy OC jest właśnie wyłączone.
• Pozostałe wykluczenia polegają na wyłączeniu odpowiedzialności za przewożony za odpłatą ładunek, utracie gotówki i innych wskazanych nam wartościowych rzeczy, wyłączeniu odpowiedzialności za zanieczyszczenie środowiska.

Czy zakład ubezpieczeń może żądać od ubezpieczonego zwrotu wypłaconych przez niego świadczeń na rzecz osób poszkodowanych?

Jest kilka przypadków, kiedy towarzystwo ubezpieczeniowe co prawda wypłaci odszkodowanie osobom poszkodowanym przez ubezpieczonego sprawcę, ale później wystąpi z tzw. regresem ubezpieczeniowym, czyli z żądaniem zwrotu pieniędzy. Tego typu przypadki zostały wskazane w ustawie i należą do nich następujące sytuacje:

• szkodę wyrządzono umyślnie,
• szkodę wyrządzono po spożyciu alkoholu lub innych środków odurzających,
• spowodowano wypadek pojazdem, który został skradziony,
• okazało się, że w dniu zdarzenia sprawca nie miał uprawnień do prowadzenia pojazdów,
• gdy sprawca uciekł z miejsca zdarzenia,
• w dniu zdarzenia właściciel auta nie wykupił OC (wtedy z regresem wystąpi UFG).

Mamy nadzieję, że dzięki powyższemu tekstowi każdy właściciel pojazdu będzie pamiętał o wykupieniu OC samochodu na czas, bo teraz już wie z jakimi konsekwencjami wiąże się brak ubezpieczenia i w jaki sposób ważna polisa OC pomoże mu w razie zawinionego przez siebie lub kogoś innego wypadku drogowego.