Czyny niedozwolone a przedawnienie roszczeń – nowelizacja kodeksu cywilnego 30.06.2022r.

Z dniem 30 czerwca 2022 roku, w życie weszła nowelizacja kodeksu cywilnego i kodeksu postępowania cywilnego. Zmianie uległy między innymi kwestie dotyczące przerwania i zawieszenia biegu terminu przedawnienia. Jakie konsekwencje niosą te zmiany dla poszkodowanych w wyniku działania określanego w prawie jako czyn niedozwolony?

Pobierz Formularz Zgłoszenia Szkody – obrażenia ciała

Co to jest czyn niedozwolony?

W kodeksie cywilnym czyn niedozwolony określony została jako działanie czy postępowanie, w wyniku którego powstała szkoda, inaczej mówiąc ktoś został poszkodowany. Osoba, która doprowadziła do powstania szkody zobowiązana jest do jej naprawienia (tzw. odpowiedzialność deliktowa). Z przepisów kodeksu cywilnego wynika, że osoba, zobowiązana do naprawienia szkody, ponosi odpowiedzialność na zasadzie winy lub ryzyka.

Terminy przedawnienia roszczeń o naprawienie szkody komunikacyjnej wynikającej z czynu niedozwolonego

Co do zasady, każde roszczenie charakteryzuje się określonym czasem wymagalności. Oznacza to, że wierzyciel bądź poszkodowany mogą żądać spełnienia roszczenia tylko przez określony czas. Nie skorzystanie z tego prawa powoduje jego przedawnienie i utratę prawa do jego dochodzenia.

Sytuację poszkodowanych w wypadkach komunikacyjnych kształtuje art. 442¹ kodeksu cywilnego. Roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej poprzez czyn niedozwolony, przedawnia się z upływem 3 lat od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jeżeli natomiast szkoda wynikła ze zbrodni lub występku – roszczenie przedawnia się z upływem 20 lat od dnia popełnienia przestępstwa (bez względu na to kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia).

Uzyskanie zadośćuczynienia od ubezpieczyciela sprawcy wypadku komunikacyjnego będzie niemożliwe, jeśli poszkodowany nie wystąpi z roszczeniem do towarzystwa ubezpieczeniowego przed upływem terminu przedawnienia.

Pobierz Wzór Zgłoszenia Szkody – wypadek śmiertelny

Przerwanie i zawieszenie biegu przedawnienia – sposób na wydłużenie czasu dochodzenia roszczeń odszkodowawczych

Poszkodowany, którego roszczenie niebawem zostanie przeterminowane, może zawiesić lub przerwać jego bieg, aby nie utracić bezpowrotnie możliwości dochodzenia należnego odszkodowania z polisy OC sprawcy wypadku. Pojęcia zawieszenia i przerwania biegu przedawnienia nie są tożsame i nie wywołują identycznych skutków prawnych.

Pierwsze z nich dotyczy sytuacji określonych w art. 121 k.c., a ich wystąpienie powoduje, że okres przedawnienia zostaje zawieszony, bądź nie rozpoczyna się w ogóle. Natomiast po ustaniu przyczyn uzasadniających zawieszenie biegu przedawnienia, termin biegnie dalej.

Z kolei przerwanie biegu przedawnienia oznacza, że jego termin liczy się na nowo od momentu, w którym zaistnieją przesłanki przewidziane w art. 123 k.c. Innymi słowy, jeśli roszczenie „traci ważność” po 20 latach, a poszkodowanemu do końca tego okresu pozostało jeszcze 5 lat, to zawieszenie biegu spowoduje, że termin nie będzie biegł w okresie jego zawieszenia. Przerwanie biegu będzie skutkować natomiast tym, że będzie on liczyć się na nowo, a poszkodowany znowu będzie mieć 20 lat na dochodzenie roszczenia.

Nowelizacja kodeksu cywilnego z 30.06.2022 r. – mediacja i zawezwanie do próby ugodowej nie przerwą już biegu przedawnienia

Do momentu nowelizacji kodeksu cywilnego i kodeksu postępowania cywilnego, poszkodowany mógł przerwać bieg przedawnienia między innymi poprzez mediacje oraz zawezwanie do próby ugodowej. Uprawnienie takie wynikało ze wspomnianych wcześniej art. 121 k.c., oraz art. 123 k.c., które regulują przesłanki do zawieszenia oraz przerwania biegu przedawnienia.

Obecnie, mediacja (umowna, nie dotyczy to mediacji sądowej) i zawezwanie do próby ugodowej spowodują jedynie zawieszenie biegu przedawnienia, a to za sprawą dodania do art. 121 k. c., punktu 5 i 6, które o tym stanowią. Celem tych zmian ma być nienadużywanie instytucji mediacji i zawezwania do próby ugodowej w celu jedynie przerwania biegu przedawnienia bez rzeczywistej chęci polubownego rozstrzygnięcia sporu. Jest to istotna zmiana dla poszkodowanych w wypadkach komunikacyjnych, którzy mają dopiero zamiar dochodzić zadośćuczynienia i odszkodowania z towarzystwa ubezpieczeniowego sprawcy.

Sytuacja poszkodowanych w wypadkach komunikacyjnych po nowelizacji kodeksu cywilnego z dnia 30.06.2022 r.

Poszkodowani w wypadkach komunikacyjnych, którzy chcą starać się o zadośćuczynienie i odszkodowanie w związku z doznanymi obrażeniami ciała lub stratą osoby bliskiej powinny zwrócić szczególną uwagę na to, aby nie odkładać na ostatnią chwilę wystąpienia o należne środki z polisy OC sprawcy.

Pomimo tego, że terminy przedawnienia po nowelizacji kodeksu cywilnego pozostały niezmienne i wynoszą (w zależności od kwalifikacji zdarzenia) od 3 do 20 lat, należy pamiętać, że pozyskanie i przygotowanie dokumentów niezbędnych do wszczęcia procesu tak zwanej likwidacji szkody bywa czasochłonne i może przekroczyć czas pozostały do przedawnienia roszczenia.

Nie czekaj do ostatniej chwili na wystąpienie z roszczeniami do ubezpieczyciela!

Profesjonalny pełnomocnik musi dysponować szczegółowymi informacjami i dowodami dotyczącymi zarówno przebiegu samego wypadku oraz stanu zdrowia poszkodowanego, czy relacji łączących go z osobą zmarłą w tym zdarzeniu, aby przygotować strategię pozwalającą na przerwanie bądź zawieszenie biegu przedawnienia.

Inicjatywa poszkodowanego podjęta na ostatnią chwilę może więc skutkować bezpowrotną utratą możliwości dochodzenia roszczeń odszkodowawczych. Poszkodowany powinien zatem wiedzieć, że nie ma potrzeby, aby oczekiwać ze zgłoszeniem roszczeń na zakończenie leczenia, bądź zakończenie sprawy karnej. W wielu przypadkach działania szybko podjęte przez kancelarię prawną, tj. w krótkim czasie od wypadku, dają większą pewność uzyskania satysfakcjonujących kwot odszkodowania. Warto mieć to na uwadze zwłaszcza w kontekście obecnych zmian w kodeksie cywilnym, na mocy których poszkodowany nie przerwie już biegu przedawnienia kierując wniosek o mediację bądź zawezwanie do próby ugodowej, a jedynie zawiesi go na czas prowadzenia tych postępowań.