Suma gwarancyjna a suma ubezpieczenia – podobieństwa i różnice

W potocznym rozumieniu termin „suma gwarancyjna” stosowany jest zamiennie z pojęciem „suma ubezpieczenia”. Jednak czy słusznie? Generalnie takie rozumienie tych dwóch pojęć nie jest bardzo niewłaściwe. Oba wymienione mechanizmy prawne mają bowiem za zadanie wprowadzić limity kwot, do wysokości których będzie odpowiadał ubezpieczyciel w przypadku zaistnienia szkody. Mówiąc inaczej, w obu omawianych przypadkach ubezpieczyciel jest zobowiązany do wypłaty odszkodowania jedynie do sztywnie określonej kwoty pieniężnej. Ponad tę kwotę odpowiadać będzie bezpośredni sprawca zdarzenia.

Co to jest suma ubezpieczenia?

Suma ubezpieczenia to kwota wskazana w umowie ubezpieczenia, do jakiej odpowiada towarzystwo ubezpieczeniowe w przypadku zaistnienia szkody. Kwota ta jest ustalana przez ubezpieczyciela (w niektórych przypadkach wpływ na to ma również sam ubezpieczający się). Ten mechanizm jest stosowany w szczególności przy umowach ubezpieczenia majątku, np. domu, samochodu.

Co decyduje o wysokości sumy ubezpieczenia?

Przede wszystkim główną rolę odgrywać tu będzie wartość ubezpieczanego majątku, np. wartość mieszkania czy wartość samochodu. W tym miejscu warto podkreślić, że w zależności od towarzystwa ubezpieczeniowego może zachodzić konieczność dokonania oględzin danego mienia. Dzieje się tak najczęściej przy ubezpieczaniu mienia szczególnie wartościowego. Wtedy o wysokości sumy ubezpieczeniowej mogą również decydować inne dodatkowe czynniki, takie jak poziom zabezpieczeń zastosowanych przez ubezpieczającego czy narażenie na negatywne oddziaływanie czynników zewnętrznych.

Warto pamiętać, że wartość nieruchomości będzie najczęściej mierzona przez pryzmat cen rynkowych występujących na danym rynku lokalnym. Nadto należy pamiętać o tym, by co jakiś czas sprawdzać ceny nieruchomości w sąsiedztwie. Posługując się bowiem nieaktualnymi danymi, może się okazać, że wykupiona polisa ubezpieczenia nie pokryje wszystkich strat, bowiem suma ubezpieczenia będzie niższa od wartości nieruchomości.

Przed podpisaniem umowy ubezpieczenia warto zwrócić uwagę na jaką kwotę opiewa suma ubezpieczenia, bowiem będzie ona decydowała o maksymalnej kwocie odszkodowania, jaką możemy otrzymać w przypadku zaistnienia zdarzenia szkodowego.

Co to jest suma gwarancyjna?

Ten mechanizm prawny z kolei jest zarezerwowany dla ubezpieczeń od odpowiedzialności cywilnej. O ile suma ubezpieczenia miała wskazywać, do jakiej kwoty ubezpieczony będzie mógł żądać naprawienia szkody, o tyle suma gwarancyjna wskazuje do jakiej kwoty odpowiedzialność ponosi ubezpieczyciel względem osoby poszkodowanej.

Powyższy mechanizm będzie miał zatem zastosowanie w przypadku wypadków komunikacyjnych. Poszkodowany zamiast żądać naprawienia szkody od sprawcy, może swe roszczenie skierować bezpośrednio do jego ubezpieczyciela, który jest zobowiązany do naprawienia szkody. Dlatego właśnie mówimy o sumie gwarancyjnej, czyli do jakiej kwoty ubezpieczyciel będzie gwarantował wypłatę świadczeń wobec poszkodowanego.

Suma gwarancyjna w praktyce występuje w dwóch wariantach: za zdarzenie i do wyczerpania.

Suma gwarancyjna za zdarzenie

Pierwsza forma sumy gwarancyjnej najczęściej występuje przy wypadkach drogowych. Jak rozumieć ten mechanizm naprawienia szkody? Otóż za każde zdarzenie ubezpieczyciel odpowiada do tej samej kwoty sumy gwarancyjnej. Kwota ta nie będzie się zużywała ze względu na liczbę zdarzeń czy liczbę osób poszkodowanych. Mówiąc inaczej, możemy przyjąć, że dla każdego zdarzenia drogowego, kwota sumy gwarancyjnej będzie się „odnawiała”. Sprawca szkody zapłaci z własnej kieszeni za zdarzenie drogowe tylko w przypadku, gdy suma świadczeń wypłaconych z tytułu danego zdarzenia przekroczy sumę gwarancyjną.

Suma gwarancyjna do wyczerpania

Drugi rodzaj sumy gwarancyjnej, jak sama nazwa wskazuje, powoduje, że w danym okresie objętym ubezpieczeniem, mamy „do wykorzystania” określoną kwotę, z której zostaną pokryte wyrządzone szkody. Co istotne, suma gwarancyjna w takim przypadku nie będzie „się odnawiała”, a będzie się wyczerpywała. Może więc zdarzyć się tak, że po kilku zdarzeniach szkodowych wyczerpiemy sumę gwarancyjną, a więc zostaniemy bez ochrony. Oczywiście różne towarzystwa ubezpieczeń przewidują różne formy „doładowania” ubezpieczenia. Co ważne ta metoda jest najczęściej stosowana przy odpowiedzialności kontraktowej.

Z perspektywy wypadków drogowych należy wspomnieć, że zakres sumy gwarancyjnej zawarty w polisach OC samochodów jest regulowany przez prawo. Dzieje się tak, ponieważ ubezpieczenia OC kierowców są obowiązkowe.

Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych wskazuje, że suma gwarancyjna nie może być niższa niż 5 210 000 euro w przypadku szkód na osobie, a w przypadku szkód na mieniu 1 050 000 euro.

Suma gwarancyjna ma zatem na celu ochronę osób poszkodowanych w wypadkach drogowych, wskazując, pułap minimalny kwoty jaką musi zagwarantować ubezpieczyciel, aby naprawić szkodę.

W przypadku faktycznej szkody znaczenie obu terminów nabiera wymiernej wymowy

We wstępnie napisaliśmy, że oba omawiane pojęcia w gruncie rzeczy są do siebie podobne. Jednak w kontekście konkretnego przypadku i faktycznie poniesionej szkody, a tym samym możliwości otrzymania odszkodowania o określonej wysokości, różnice pomiędzy tymi terminami nabierają znacznie bardziej wymiernego znaczenia. Dlatego warto wiedzieć czym są oba mechanizmy prawne, jakie są pomiędzy nimi podobieństwa, a jakie różnice.