Uposażony, czyli kto jest uprawniony do uzyskania odszkodowania od ubezpieczyciela?

Czym jest uposażenie w ubezpieczeniu? Kim jest uposażony?

Uposażenie w uproszczeniu stanowi prawo do uzyskiwania świadczeń z tytułu umowy ubezpieczenia. Z kolei pojęcie osoby uposażonej tradycyjnie wiąże się z umowami ubezpieczeń na życie. Uposażony w ubezpieczeniu to osoba, która została wskazana przez ubezpieczającego (osobę, która wykupuje ubezpieczenie na życie) do odbioru środków w razie spełnienia się zdarzenia objętego umową ubezpieczenia – przykładowo śmierci ubezpieczonego.

Pobierz Formularz Zgłoszenia Szkody – obrażenia ciała

Potocznie natomiast za uposażonego uznaje się również osobę uprawnioną z umowy ubezpieczenia, która może żądać spełnienia przez towarzystwo ubezpieczeń konkretnych świadczeń lub wypłat środków pieniężnych. W przypadku ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej, np. obowiązkowego OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, za uprawnionego z umowy ubezpieczenia uznaje się poszkodowanego.

Na potrzeby tego artykułu za osobę uposażoną uznamy także osobę uprawnioną z umowy ubezpieczenia i skupimy się na zagadnieniach związanych ze sprawami o odszkodowanie z umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych.

Uposażony w przypadku śmierci osoby bliskiej w wypadku samochodowym

Upraszczając, umowa obowiązkowego ubezpieczenia OC polega na tym, że towarzystwo ubezpieczeń przejmuje odpowiedzialność sprawcy wypadku – ubezpieczonego. Dzięki temu, przepisy kodeksu cywilnego odnoszące się do obowiązków sprawcy szkody mają zastosowanie do towarzystw ubezpieczeń. Takie uregulowanie natomiast powoduje, że osoby uposażone mają większą szansę na uzyskanie odszkodowania. Towarzystwo ubezpieczeń potraktowane zostaje w kwestii odszkodowania jak sprawca wypadku.

Pobierz Wzór Zgłoszenia Szkody – wypadek śmiertelny

Zgodnie z prawem osobie uposażonej przysługuje kilka różnych świadczeń w razie śmierci osoby najbliższej.

Odszkodowanie za poniesione koszty pogrzebu – jaki jest zakres uposażenia i kto jest osobą uposażoną?

Po pierwsze towarzystwo ubezpieczeń powinno zwrócić poniesione koszty pogrzebu osobie, która te koszty wyłożyła. Tak więc uposażonym może okazać się każda osoba, która pokryła koszty pogrzebu osoby zmarłej.

Do kosztów pogrzebu zalicza się wiele różnych należności. Zgodnie z dominującym poglądem sądów powszechnych do takich wydatków wlicza się m.in. wykupienie miejsca na cmentarzu, organizację ceremonii pogrzebowej wraz z obsługą pogrzebu, budowę pomnika, organizację stypy, zakup odzieży pogrzebowej. Do kosztów pogrzebu można zaliczyć również kwotę nabycia biletów lotniczych czy opłacenia parkingu na lotnisku, jeśli taka podróż wynikała z odległości geograficznej od naszego miejsca zamieszkania.

Katalog niezbędnych kosztów pogrzebu nie jest zamknięty i w zależności od okoliczności może zostać rozszerzony. Niemniej jednak ważne jest, aby poniesione kwoty stanowiły wydatki uzasadnione i wiązały się z ceremonią pogrzebową. Wydane środki należy odpowiednio udowodnić rachunkami i fakturami.

Śmierć osoby opłacającej alimenty – na czym polega renta alimentacyjna i kto jest do niej uposażony?

Jeśli na osobie zmarłej ciążył obowiązek alimentacyjny, np. względem dzieci, to właśnie dzieci zostają uznane za uposażone do odszkodowania w formie okresowej renty. Takie odszkodowanie wypłaca się przez okres, w którym obowiązek alimentacyjny mógłby istnieć. Wysokość renty natomiast zależy od możliwości zarobkowych i majątkowych osoby zmarłej.

Co istotne do renty mogą zostać uposażone osoby, którym zmarły dostarczał niezbędnych środków utrzymania, pomimo nieistnienia ustawowego obowiązku alimentacyjnego zmarłego względem nich. Ponownie konieczne będzie jednak udowodnienie takich działań osoby zmarłej.

Odszkodowanie z tytułu znacznego pogorszenia się sytuacji życiowej – na czym polega uposażenie w tym przypadku?

Odszkodowanie z tego tytułu jest wyjątkowo ciekawym zagadnieniem, gdyż jest bardzo szeroko interpretowane w orzecznictwie sądów powszechnych. Tego typu szkoda nie może być rozumiana jako prosta strata dochodów.

Dobrym przykładem dla objaśnienia tej kwestii będzie sytuacja śmierci głównego żywiciela rodziny, który poza utrzymywaniem bliskich wykonywał również prace remontowe w domu i opiekował się starszym rodzicem. Dla osób uposażonych śmierć tak ważnego członka rodziny, poza utratą dochodów tej osoby, oznacza utratę opieki, wsparcia i nieodpłatnych prac remontowych wykonywanych przez tę osobę.

Śmierć osoby bliskiej, poza pogorszeniem się sytuacji majątkowej uposażonego, obejmuje również skutki trudne do obliczenia, jak osobiste starania osoby zmarłej na rzecz zaspokojenia potrzeb osoby uposażonej, utratę wsparcia i opieki przez osoby uposażone w podeszłym wieku, konieczność ponoszenia w przyszłości kosztów zatrudnienia ekipy remontowej do prowadzenia prac remontowych.

Szkoda z tego tytułu jest bardzo trudna do obliczenia, dlatego przeważnie uzyskanie odszkodowania wymaga wszczęcia postępowania sądowego. Odszkodowanie w tym przypadku nie posiada ograniczeń kwotowych. Sąd, badając okoliczności danej sprawy powinien zasądzić odszkodowanie adekwatne, odczuwalne dla uposażonego. Świadczenie takie powinno pomóc osobie uposażonej przystosować się do nowej, zmienionej sytuacji życiowej. Wszystko więc zależy od indywidualnych okoliczności sprawy.

Uposażenie w przypadku zadośćuczynienia za doznaną krzywdę

Zadośćuczynienie za doznaną krzywdę dotyczy innego rodzaju szkody, niż wszystkie wyżej opisane. Przedstawione świadczenia towarzystwa ubezpieczeń obejmują szkodę materialną, zaś zadośćuczynienie obejmuje krzywdę, która rozumiana jest jako ogół negatywnych zjawisk w sferze psychicznej osoby uposażonej, które wyniknęły ze śmierci osoby najbliższej.

Upraszczając można wskazać tutaj, że zadośćuczynienie za krzywdę rekompensuje uposażonym trudny czas przechodzenia żałoby po śmierci osoby najbliższej i wszelkie negatywne emocje, takie jak smutek, rozpacz, złość, wycofanie się z życia społecznego.

Zadośćuczynienie nie jest odgórnie ograniczone kwotowo – powinno być ono odpowiednie, czyli adekwatne do rozmiaru negatywnych przeżyć, charakteru więzi łączącej uposażonego ze zmarłym. Sądy oceniając zasadność roszczenia o zapłatę zadośćuczynienia kierują się ponadto sądowymi kryteriami wymiaru zadośćuczynienia, na które należy zwracać uwagę w razie sporu sądowego z ubezpieczycielem.

Kto jest uposażony do zadośćuczynienia za doznaną krzywdę?

Zgodnie z prawem do takiego świadczenia uposażeni są najbliżsi członkowie rodziny zmarłego. Uposażonymi są więc przeważnie małżonek, dzieci, rodzice, rodzeństwo i dziadkowie. Katalog osób uposażonych jednak nie jest sztywny. Każdą sprawę tego typu należy badać osobno, gdyż proste zależności pokrewieństwa lub powinowactwa nie muszą zupełnie pokrywać się z istnieniem faktycznych więzi. Pojęcia rodziny nie można ograniczać jedynie do małżonka, wstępnych, zstępnych i powinowatych. Również kilkuletni konkubinat, w którym zaspokajane były zarówno potrzeby materialne, jak i emocjonalne konkubentów, aspiracje do samorealizacji i poczucia bezpieczeństwa, należy uznać za rodzinę.

Uposażonym stanie się również partner ze związku nieformalnego. Takie związki bardzo często nie różnią się przecież intensywnością więzi czy bliskością od małżeństw. Konkubent lub konkubina może więc zostać osobą uposażoną.

Powyższe pokazuje, że dla doznania krzywdy, która może zostać zrekompensowana przez towarzystwa ubezpieczeń, nie są najważniejsze proste relacje pokrewieństwa i powinowactwa, a kluczowe znaczenie ma nawiązanie intensywnych więzi między uposażonym i zmarłym.

Czy uposażenie w ubezpieczeniu w zakresie krzywdy jest ograniczone kwotowo?

Pomimo tego, że każdy przypadek powinien zostać oceniony indywidualnie i prawo nie określa wprost górnych lub dolnych granic zadośćuczynień za doznaną krzywdę, sądownictwo wypracowało orientacyjne granice kwot przyznawanych dla poszczególnych uposażonych. Ich wysokość może się zmieniać w zależności od stopnia pokrewieństwa ze zmarłym, uwzględnia charakter i intensywność więzi ze zmarłym.

Wpływ na wysokość zadośćuczynienia ma chociażby fakt leczenia psychiatrycznego osoby uposażonej lub potrzeby korzystania przez uposażonego ze wsparcia psychologicznego w wyniku śmierci osoby najbliższej.

Ostry przebieg żałoby u osoby uposażonej również powinien stanowić przesłankę dla podwyższenia kwoty zadośćuczynienia. Fakt prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego przez osobę uposażoną i osobę zmarłą ma często bardzo istotne znaczenie przy wymiarze zadośćuczynienia. Co więcej na ocenę więzi między zmarłym a uposażonym ma również wiek osoby zmarłej oraz uposażonego.

Ile może otrzymać uposażony w ubezpieczeniu?

W oparciu o analizę wyroków sądowych zasądzanych w sprawach prowadzonych przez Auxilię uznać należy, że istnieją w praktyce przedziały kwotowe, w których sądy starają się utrzymać zasądzane kwoty zadośćuczynienia. Przykładowo:

1. dla uposażonego, który stracił małżonka lub partnera ze związku nieformalnego (długotrwałego i udokumentowanego) jest to przeważnie kwota w przedziale od 100.000 zł do 250.000 zł,
2. dla rodzica, który stracił małoletnie dziecko przeważnie jest to kwota wahająca się od 100.000 zł do 300.000 zł,
3. dla rodzica, który utracił dorosłe, samodzielne dziecko kwoty wahają się od 50.000 zł do 150.000 zł.
4. dla małoletniego dziecka po stracie rodzica sądy przyznają przeważnie od 100.000 zł do 300.000 zł,
5. dla dorosłego dziecka po stracie rodzica są to kwoty rzędu 40.000 zł – 100.000 zł,
6. w przypadku śmierci rodzeństwa są to kwoty między 30.000 zł a 200.000 zł i znaczenie ma tu przede wszystkim wiek zmarłego i uposażonego, fakt wspólnego zamieszkiwania albo utrzymywanie stałych kontaktów w dorosłym życiu,
7. zadośćuczynienie po śmierci wnuka przyznawane jest również dziadkom i waha się w przedziale od 10.000 zł do 50.000 zł,
8. Na kwoty między 10.000 zł a 40.000 zł mogą ponadto liczyć wnukowie w razie śmierci dziadka lub babci.

Ustalenia wysokości kwoty zadośćuczynienia dla osoby uposażonej nie jest proste, a ma kluczowe znaczenie dla sprawy

Ustalenie wysokości kwoty o jaką wystąpimy do sądu stanowi jeden z najbardziej istotnych elementów całego postępowania. Ocena kwoty jakiej zamierzamy się domagać od ubezpieczyciela ma kluczowe znaczenie w postępowaniu sądowym, gdyż od niej zależy wartość przedmiotu sporu, a co za tym idzie opłata sądowa od pozwu. Każdy przypadek powinien być indywidualnie oceniony, w szczególności w oparciu o dostępną dokumentację oraz opisy więzi.

Auxilia już od 19 lat reprezentuje uposażonych w sprawach dotyczących zadośćuczynienia i odszkodowania za śmierć osób bliskich. Wieloletnie doświadczenie w sporach z ubezpieczycielami jak i w procesach sądowych pozwalają nam indywidualnie przeanalizować każdą sprawę, ocenić wysokość należnych roszczeń, przygotować listę niezbędnych dla skutecznego prowadzenia sprawy dowodów. W ten sposób pomagamy w formułowaniu żądań przed sądami i w postępowaniach przed towarzystwami ubezpieczeń, co wprost przekłada się na skuteczne wsparcie naszych Klientów.

Jeśli chcesz uzyskać więcej informacji na temat uzyskiwania tego typu świadczeń od ubezpieczyciela, zapraszamy do kontaktu.

Chcesz uzyskać odszkodowanie? Napisz: